سال جهش تولید با مشارکت مردم
امروز پنج شنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ ۱۳:۰۷

تاریخچه پرستاری جهان و ایران

   

بقراط حکیم یونانی که به عنوان پدر علم طب در جهان شناخته می‌شود و سوگند نامه معروف او  پس از گذشت ۱۸ قرن کماکان در دانشکده‌های پزشکی دنیا مورد استفاده قرار دارد، در یک خطابه به دانشجویان خود تأکید می‌کند: یکی از شاگردان‌تان را مسئول مراقبت از بیمار کنید که دستورات شما را به طور صحیح و رحیمانه ، نه با خشونت انجام دهد. از میان آنها کسانی را انتخاب کنید که ذوق لطیفی داشته باشند و آن چه را که برای مراقبت از بیمار لازم است انجام دهند. این احتیاط سبب می‌شود آن چه در غیاب شما اتفاق افتاده از نظرتان دور نماند.
این رهنمود نشان می‌دهد که بقراط حکیم تا چه اندازه به نقش و تإثیر مراقبت از بیمار توسط فردی به نام پرستار اهمیت می‌داده است. سال‌ها و قرن‌ها پس از آن، در قرن نوزدهم پرستاری نوین با تلاش‌های  بانویی فداکار به نام «فلورانس نایتینگل» پایه‌ریزی شد و از آن پس پرستاری به عنوان یک علم و حرفه‌ای صد در صد انسانی شناخته شد.


حرفه پرستاری در ایران تا حتی ۲۵ سال پس از آغاز قرن بیستم وجود نداشت. دکتر «فوریهب» پزشک مخصوص ناصرالدین شاه در نیمه دوم قرن نوزدهم نوشت: «هنگام شیوع بیماری‌های مسری و کشنده نظیر «وبا» و «طاعون» در پایتخت و شهر‌های بزرگ ایران افراد ثروتمند و متمکن به سرعت شهرها را ترک می‌کردند و به کوهپایه‌ها و نواحی خوش آب و هوا پناهنده می‌شدند و این افراد تهیدست فقیر بودند که با بیماری جان می‌سپردند.
در سال ۱۹۲۵ میلادی نخستین آموزشگاه پرستاری در ایران توسط یک هیئت مذهبی خارجی در شهر تبریز و سپس در ارومیه و همین طور شهرهای دیگر گشایش یافت.
اولین آموزشگاه پرستاری ایران در سال ۱۳۱۶ با اجازه وزیر فرهنگ وقت دکتر علی اصغر حکمت و با استادی دکتر جهانشاه صالح احداث شد.  آموزشگاه در آن زمان با مدرک سیکل متوسطه شاگرد می‌پذیرفت و سه دوره فارغ التحصیل داشت.


در سال ۱۳۲۱ شمسی نخستین آموزشگاه پرستاری غیر دولتی ایر ان به همت شرکت ملی نفت ایران آغاز شد. اما آموزشگاه عالی پرستاری ایران طبق ماده ۲۱۹ اساسنامه جمعیت شیر و خورشید سرخ وقت در اردیبهشت ماه سال ۱۳۲۶ تأسیس شد و اولین گروه دانشجویان آن به تعداد ده نفر در محل هنرستان عالی دختران شروع به تحصیل کردند و نخستین دانش‌آموختگان این دانشگاه در سال ۱۳۲۹ روانه مراکز درمانی کشور شدند.سال ۱۳۳۱ انجمن پرستاری ایران تاسیس شد. در مهرماه سال ۱۳۳۵ و به درخواست جمعیت شیر و خورشید سرخ وقت سازمان بهداشت جهانی یک نفر مشاور در رشته پرستاری به ایران اعزام کرد. این مشاوره به همراه دو تن از پرستاران ایرانی طرح‌هایی برای توسعه آموزشگاه تهیه کرد و به جمعیت ارائه داد.
در دی ماه همان سال نیز دو تن دیگر از مشاوران سازمان بهداشت جهانی به این گروه پیوستند و در آموزشگاه مشغول به کار شدند. از آن تاریخ به بعد پرستاران ایرانی به منظور کسب آخرین یافته‌های حرفه‌ای و جایگزینی پرستاران خارجی، به کشورهای آمریکا، کانادا، انگلستان، زلاندنو، و لبنان اعزام شدند. تا سال ۱۳۳۹، مشاوران خارجی به تدریج جای‌ خود را  به پرستاران ایرانی دادند به نحوی که در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۰ برای اولین بار در ایران یک پرستار ایرانی مدیریت آموزشگاه عالی پرستاری ایران را به رسمیت شناخت و مدر ک فارغ التحصیلان آن را «معادل لیسانس» ارزیابی کرد.

در سال ۱۳۴۴ آموزشگاه عالی پرستاری ایران به عضویت شورای عالی پرستاران انگلستان درآمد و در سال ۱۳۴۷ سیستم درسی واحدی در این آموزشگاه به اجراء درآمد. در سال ۱۳۵۰ برای کسب درجه لیسانس پرستاری، تعداد واحدهای درسی پرستاران از ۱۰۳ واحد به ۱۴۰ واحد افزایش یافت و ۴ سال بعد مقرر شد برنامه تحصیلی دانشجویان پرستاری مشابه سایر برنامه‌ها ی تحصیلی لیسانس در سطح کشور به مورد اجرا درآید.
بد نیست بدانیم که اولین هفته پرستاری در ایران در ۱۵ تا ۲۲ اردیبهشت ماه سال ۱۳۳۶ برگزار شد برگزاری چنین هفته‌ای به دنبال تصمیمات نهمین جلسه کنفرانس بهداشت جهانی و اولین کنفرانس پرستاری بین المللی در تهران بود علت انتخاب آن هفته در سال مذکور مقارن بودن با روز ۱۲ مهر روز تولد فلورانس نایتینگل بنیانگذار پرستاری نوین بود.


بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال
۱۳۵۷ با تمسک به بزرگ بانوی کربلا حضرت زینب کبری (س) این روز به عنوان روز پرستار نامگذاری شده است و همه ساله جشن های روز پرستار در سالروز ولادت سراسر باسعادت عقیله بنی هاشم در تمامی مراکز درمانی برگزار میگردد و از خدمات ارزشمند این قشر خدوم تقدیر و تشکر میگردد .


تماس با ما از طریق سامانه پیامکی:

ارسال نقطه نظرات به شماره پیامکی 50005839